GENERAL HARBORD RAPORU

Barış Konferansı tarafından Doğu Anadolu'da inceleme yapılmasıyla görevlendirilmiş olan General Hardord'un başkanlık ettiği komüonun görevi, Ermenistan'ın durumu hakkında inceleme yaparak, bu memleketin mandaterliğini kabul etmek için gerekli olan şartları incelemekti.General, 20 Eylül 1919'da Sivas'ta Mustafa Kemal ile 25 Ekim'de Erzurum'da Kazım Karabekir ile görüşmüştür. ABD'li heyet, Türk insanına yönelik katliama tanık olmuştur. Amerikalı General Harbord'un, Erzurum içindeki incelemeleri sırasında, bizzat kendisi Türk tarafına şöyle bir soru yöneltmiştir:''Daha önceden Erzurum'da Ermeni çoğunluğu var mı idi?'' Bu soru üzerine Erzurum Belediye Başkanı Gürbüz Bey, Amerikelı Generali pencere önüne çağırarak Gez ve Kavak Mezarlıklarını gösterip, ''Bunlar hep Türk mezarlarıdır.Şehrin öteki yerlerinde de bunların on katı Türk Mezarlığı daha vardır. Şimdi iyi bakın, çevresi duvarlarla çevrili küçük bir mezarlık var.O da Ermenilerin mezarlığıdır. Şimdi Ermeniler mi? Türkler mi çok anladınız mı? Ermeniler ölülerini yemediler ya! Erzurum'un ölüsü de Türk, dirisi de Türk!'' diyerek tarihi cevap vermiştir.